Szanowni Państwo
NOWA oficjalna strona internetowa Kampinoskiego Parku Narodowego została uruchomiona pod adresem:

 

https://kampn.gov.pl

 

Obecna strona będzie funkcjonować pod starym adresem, lecz nie będą pojawiać się na niej nowe informacje,
a obecnie na niej zawarte nie będą już aktualizowane.


 

Nową stronę wydano w ramach Projektu POIS.02.04.00-00-0001/15 „Promocja Parków Narodowych jako marki”
współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020

 

 

logos.png 

Spis treści

 

Struktura hydrologiczna i hydrogeologiczna

Zlewnia Kampinos (d. Pożary) znajduje się w specyficznym położeniu, bowiem strefa krawędziowa Równiny Łowicko-Błońskiej wyznacza ogólny kierunek odpływu wód podziemnych ułożony poprzecznie w stosunku do osi wydłużonego kształtu zlewni. Położenie suchych wydm w sąsiedztwie obniżeń bagiennych decyduje o zróżnicowaniu obiegu wody w zlewni.

Topograficzny dział wodny zlewni Kampinos ma przebieg wymuszony pasami wydmowymi w Kotlinie Warszawskiej i krawędzią Równiny Łowicko-Błońskiej. Jedynie środkowe i najbardziej na południe położone fragmenty zlewni pozbawione są wydm. Rzeźba wałów wydmowych sprawia, że powierzchniowo odpływowa jest jedynie środkowa - bagienna część zlewni. Obszarów powierzchniowo bezodpływowych jest 7,01 km2, czyli ? powierzchni zlewni topograficznej. Przebieg działu wodnego został wyznaczony na podstawie mapy topograficznej w skali 1:10000.

Sieć hydrograficzna zlewni Kampinos (d. Pożary) jest w przeważającej części przekształcona antropogenicznie. Kanał Olszowiecki na całej długości jest ciekiem sztucznym i prostym. Jego koryto miało niegdyś kształt trapezoidalny, a w chwili obecnej jest miejscami nieregularne w wyniku silnego zarastania. Prace regulacyjne na podstawie projektów melioracyjnych z 1927 r. oraz lat 1929-1933, zatwierdzonych i rozpoczętych w 1934 r., trwały jeszcze podczas II wojny światowej. Poniżej Granicy, na Kanale Olszowieckim wybudowano drewniany jaz. Celem prac melioracyjnych było obniżenie zwierciadła wód podziemnych, jednak jaz miał utrzymywać i regulować odpływ, przeciwdziałając głębokim niżówkom i przesuszeniom torfu. Konserwację kanału wykonano w latach 1949-1950. Obecnie niemal cała zlewnia jest poddana ochronie, a cieki zarastają i ulegają samoczynnej renaturyzacji. Pozostałe rowy melioracyjne odwadniające łąki kilkakrotnie koszono, jednak zaprzestano tych praktyk po wykupieniu gruntów większości gospodarstw rolnych przez Kampinoski Park Narodowy (lata 1976-1986). Pozostawione bez konserwacji cieki, zwłaszcza w bagiennych obniżeniach, szybko zarastają i nie spełniają roli drenującej.

Kanał Olszowiecki od Szymanówka do profilu zamykającego w Józefowie drenuje płytkie wody podziemne. Jedyny jego dopływ z torfianek łączy się z głównym ciekiem 50 m powyżej wodowskazu w Józefowie.

Rozpoznanie litologiczne i hydrogeologiczne pozwalają stwierdzić, że w zlewni istnieje jeden ciągły horyzont wodonośny o miąższości przekraczającej 10 m; nad nim wytworzyły się nieciągłe warstwy wodonośne, w których zwierciadło wody utrzymuje się okresowo. W strefie krawędziowej taki horyzont wodonośny, położony około 4 m nad horyzontem głównym, zasila koło Szymanówka okresowe wypływy i wysięki wód podziemnych. Na początku lat 50. XX w. wypływy były znacznie bardziej intensywne niż obecnie; wody te zasilają obszar bagienny. Przepływ wód podziemnych (tranzytowy) między Równiną Łowicko-Błońską a Kotliną Warszawską jest bardzo złożony. Krawędź równiny stanowi granicę między dwiema tzw. hydrostrefami: poziomem błońskim i poziomem kampinoskim. Między dwoma horyzontami wodonośnymi na poziomie błońskim istnieje kontakt hydrauliczny przez rozdzielającą je warstwę słabo przepuszczalnych iłów. Zasilanie bagien i mokradeł poniżej strefy krawędziowej na poziomie kampinoskim odbywa się za pośrednictwem głównego ciągłego horyzontu wodonośnego (drugiego od powierzchni na poziomie błońskim). Zasilanie wodami górnego horyzontu wodonośnego może odbywać się wyłącznie podczas bardzo wysokich stanów wód podziemnych.

W osi doliny Kanału Olszowieckiego, w jego górnym i środkowym biegu, główny poziom wodonośny jest oddzielony od powierzchni terenu cienką warstwą trudno przepuszczalnych mułków i gytii ilastej, których strop znajduje się płytko od 0,5 do 1,0 m p.p.t.. Powoduje to napięcie zwierciadła wody, które nawiercone na głębokości 1,0 m p.p.t. stabilizuje się na poziomie gruntu. Pomiędzy warstwą nieprzepuszczalną a powierzchnią terenu, w osadach organicznych, horyzont wodonośny utrzymuje się okresowo, powodując zanik odpływu w okresach suchych. To sugeruje, że Kanał Olszowiecki na obszarze torfowisk nie ma kontaktu hydraulicznego z głównym ciągłym horyzontem wodonośnym. Mapy hydroizohips potwierdzają istnienie niewyraźnego lokalnego działu wód podziemnych pod pasem wydm ograniczającym od północy zlewnię topograficzną Pożary. Na podstawie niwelacji geodezyjnej sieci piezometrów, stwierdzono różnicę rzędnych zwierciadła wody podziemnej w ciągach niwelacyjnych przebiegających w poprzek bagna Pożary nieprzekraczającą 10 cm. Istnieje potrzeba przeprowadzenia bardziej szczegółowych analiz dynamiki zwierciadła wód podziemnych pod pasami wydm. Można przypuszczać, że podziemny dział zlewni, kształtujący się pod wydmami jest wyraźny podczas niskich stanów wód, w okresach wilgotnych natomiast, kiedy dominuje odpływ podziemny w kierunku północnym do Łasicy - zanika. Oznacza to niezgodność zlewni powierzchniowej (topograficznej) i podziemnej.

Zwierciadło wód podziemnych w zlewni Kampinos układa się na głębokości od 0 do ponad 10 m p.p.t. W torfowisku znajduje się prawie na powierzchni, ale czasami obniża się głębiej do 0,70-0,90 m p.p.t. W dnach zagłębień międzywydmowych stany wód podziemnych utrzymują się również płytko. Zagłębienia te są dawnymi dolinami cieków, które zostały przegrodzone wałami wydmowymi w procesie ich formowania. Na pozostałym obszarze zlewni zwierciadło wód podziemnych układa się na głębokości 2,0-2,5 m p.p.t. Dopiero powyżej strefy krawędziowej Równiny Łowicko-Błońskiej głębokości wzrastają do ponad 3 m p.p.t., a lokalnie pod wydmami osiągają nawet ponad 10 m p.p.t. W strefie krawędziowej występują nieciągłości pierwszego horyzontu wodonośnego. Istotne zmiany zwierciadła wód podziemnych (obniżenie pod wpływem melioracji) nastąpiły w XX w.


Schematyczny przekrój hydrogeologiczny przez zlewnię Kampinos (d. Pożary) na linii Białe Góry - Korfowe - Zamczysko (a) i Szymanówek - Karpaty (b)

Mapa średniej głębokości do zwierciadła wód podziemnych freatycznych w zlewni Kampinos (d. Pożary) w okresie 1.06.1999 r. - 6.06.2000 r.

 

 

Projekty
NFOŚiGW - logo Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska - logo
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska
Projekty finansowane z Unii Europejskiej Lasy Państwowe - logo