Spotykamy je w wielu miejscach…

W zaroślach po nieistniejących dziś wsiach, wśród pól, łąk, pod sosnami, dębami i lipami, na pniach drzew, w wiejskich zagrodach, na końcach wsi i na ich początkach, przy skrzyżowaniu dróg, leśnym dukcie… Można spotkać je w szczerym polu…

Krzyże przydrożne i kapliczki to pomniki sakralnej kultury, które są jednocześnie świadkami i pamiątką minionych dziejów. Stawiano je z różnych powodów, czasami z wdzięczności za otrzymane łaski, dla upamiętnienia wydarzeń, błagalnie, na pamiątkę cudu, czasem też dla ochrony przed zarazą, głodem i złem...

I tutaj, w Puszczy Kampinoskiej można spotkać ich wiele, jednak jedna z nich jest ściśle związana z leśnikami, będąc wyrazem wdzięczności za niepodległość odzyskaną w 1918 r.

Przypominająca mały kościółek z sygnaturką, murowana wiejska kapliczka, zwana potocznie Kapliczką Leśników we wsi Granica, była miejscem łączącym życie mieszkańców Granicy i okolicznych wsi oraz pracowników nadleśnictwa. Pracami nad budową kapliczki kierował tutejszy nadleśniczy.

Od dawien dawna kapliczki były tworzone przy użyciu darów natury, z okolicznych lasów i pól. Materiałem użytym do budowy Kapliczki Leśników była cegła wyrabiana sposobem gospodarczym z gliny pochodzącej z Góry Kampinoskiej z posiadłości Pana Kaźmierskiego, mieszkańca wsi Kampinos. Często rzeźby, obrazy i ikony umieszczane we wnętrzach kapliczek należą do najlepszych przykładów sztuki ludowej. W przypadku kapliczki w Granicy obrazy do drogi krzyżowej namalowała również mieszkanka wsi Kampinos - Henryka Sowińska.

Te „drobne budowle” spełniały ważne funkcje kultowe, szczególnie na wsiach, gdzie nie było kościołów, zapewniając uczestnictwo w nabożeństwie. Od momentu powstania Kapliczki Leśników po dzień dzisiejszy co roku w maju przed zachodem słońca mieszkańcy Granicy, leśnicy i mieszkańcy okolicznych wsi zbierają się na nabożeństwa majowe. Nabożeństwa te odbywały się też podczas okupacji niemieckiej oraz po wyzwoleniu Polski, aż do lat 80. XX wieku. Z wielu opowiadań możemy usłyszeć, jak to teściowa nadleśniczego Stanisława Richtera piekła ciasteczka i częstowała nimi wszystkie dzieci przybyłe na nabożeństwo przy kapliczce.

Przywykliśmy do widoku kapliczek i nie zdajemy sobie sprawy z tego, że są wyrazem wiary minionych pokoleń. Pozornie wydać by się mogło, że ich czas minął. Jednak w 2020 r. przy współpracy i wsparciu finansowemu Centrum Informacyjnego Lasów Państwowych w Warszawie, Gminy Kampinos, Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Kapliczka Lesników została wyremontowana. Dzięki tej wspólnej inicjatywie będzie ona cieszyła oczy odwiedzających Granicę, przypominając przyszłym pokoleniom o wartościach kulturowych tego miejsca, dając pamięć o ludziach mających silny związek z lasem i naturą.