Samica dziwogłówki
Samica dziwogłówki
Wiosną, gdy przyroda budzi się do życia w wodach Kampinoskiego Parku Narodowego zaczynają pojawiać się stworzenia rodem z dawnych epok, podobne do tych, które zamieszkiwały Ziemię jeszcze przed dinozaurami.

Są to dziwogłówki wiosenne (Siphonophanes grubei) – niewielkie (2-3 cm), dość prymitywne w ujęciu ewolucyjnym skorupiaki wodne. Zaliczamy je do tzw. skorupiaków niższych i reprezentują nieliczny w gatunki (przynajmniej w Polsce) rząd skorupiaków bezpancerzowych.

 

Ciało dziwogłówki wiosennej jest wąskie i wydłużone oraz jak przystało na przedstawiciela skorupiaków bezpancerzowych nie jest okryte sztywnym karapaksem. Na głowie, szczególnie samce posiadają silnie rozwinięte czułki II pary w postaci listkowatych tworów – służą one do przytrzymywania samicy podczas kopulacji. Oprócz czułek na głowie znajdują są także proste oczy na umieszczone na specjalnych stylikach. Na części tułowiowej ciała tego skorupiaka znajduje się kilkanaście odnóży. Blaszkowate odnóża wytwarzają charakterystyczny dla tych zwierząt falowy ruch, którego fala przenosi się od tyłu ku przodowi. Ruch ten powoduje poruszanie się zwierzęcia, oddychanie i naganianie pokarmu. Samice dziwogłówek noszą jaja w końcowej, napęczniałej części jajowodu wyglądającej jak „worek lęgowy”. Falujące ruchy odnóży samic oprócz poruszania i oddychania powodują także obieg natlenionej wody do jaj.

Aby z jaj złożonych przez dziwogłówki wylęgły się larwy musi nastąpić ich przesuszenia, stąd skorupiaki te spotykane są wyłącznie w zbiornikach okresowych. Wiosną gdy napełnią się wodą, z jaj wylęgają się larwy, które bardzo szybko rosną i przekształcają się w dorosłego skorupiaka. Bardzo często gdy jeszcze lód skuwa górną warstwę wody, pod lodem pływają już dziwogłówki. Warto podkreślić, że jaja dziwogłówek mogą przetrwać bez wody nawet 3 do 5 lat nie tracąc przy tym zdolności rozwojowych.

Dziwogłówki pływają grzbietową stroną do dołu, a jako napę służy rytmiczny, regularny falujący ruch odnóży tułowiowych. Są filtratorami i odżywiają się martwą materią organiczną.

Skorupiaki te żyją wyłącznie w wodach zimnych – stąd spotykane są wyłącznie wiosną. W wodzie o temperaturze ok. 5°C potrafią przeżyć nawet do 90 dni, ale gdy temperatura wody podniesie się do około 12°C ich przeżywalność spada do około 50 dni.

Autor tekstu, fotografii i filmu: dr Dawid Marczak, entomolg

 


Samiec dziwogłówki
Samiec dziwogłówki
Więcej zdjęć ...