W dniach od 26 lipca do 2 sierpnia 2014 r. byliśmy w ramach networkingu projektu LIFE+ na wyjeździe studyjnym do projektów LIFE+ prowadzonych w Niemczech. Celem naszej wizyty były projekty „Nationalpark BayWald” (LIFE12 NAT/DE/000093) oraz „Hannoversche Moorgeest” (LIFE11 NAT/DE/000344). W skład delegacji KPN wchodzili: Jolanta Markowska (starszy specjalista ds. ochrony przyrody), Karol Kram (koordynator techniczny projektu ActiveKPN) oraz Ryszard Tlaga (koordynator finansowy projektu ActiveKPN). Wyjazd odbywał się samochodem służbowym projektu.

Spotkanie w centrum informacyjnym torfowisk hanowerskich
Spotkanie w centrum informacyjnym torfowisk hanowerskich
Jako pierwszy odwiedziliśmy projekt „Nationalpark BayWald”

prowadzony w Parku Narodowym Las Bawarski (PNLB) leżącym na pograniczu Bawarii i Czech. Pierwszego dnia po powitaniu nas przez dyrekcję Parku pracownik projektu Jan Venčura przedstawił nam prezentację o projekcie LIFE12 NAT/DE/000093. W dalszej części rozmawialiśmy ze specjalistą zajmującym się w Parku Las Bawarski wykupami gruntów, który zapoznał nas z procedurą wykupów prowadzonych w PNLB. Koło południa razem z Janem Venčurą pojechaliśmy w teren, gdzie oglądaliśmy cieki wodne, na których prowadzone będą prace hydrologiczne w celu poprawy warunków życia głowacza białopłetwego (Cottus gobio) oraz rozregulowania zamienionych w proste kanały potoków. A także przeszliśmy się ścieżką przyrodniczą w Seelensteig podziwiając piękno górskiego lasu pozostawionego ponad 40 lat temu procesom naturalnym. Popołudniu już sami udaliśmy się do centrum informacyjnego Parku Luzen pod Neuschönau. Jednak deszczowa pogoda umożliwiła nam tylko obejrzenie muzeum Parku.

Wypas w Parku Narodowym Las Bawarski
Wypas w Parku Narodowym Las Bawarski
Więcej zdjęć ...

Drugi dzień rozpoczęliśmy ponownie w siedzibie Parku w Grafenau. Tym razem ja prezentowałem nasz Park Narodowy i nasz projekt LIFE+. Prezentacja spotkała się z żywym zainteresowaniem i wieloma pytaniami. Wkrótce jednak ponownie wyjechaliśmy w teren. Tym razem do północno-zachodniej części Parku. Tam obejrzeliśmy stadko siedmiu krów wypasanych w ramach projektu w górach oraz podjechali na szczyt Großer Falkenstein (1315 m). Po pożegnaniu z Janem Venčurą podjechaliśmy ponownie do centrum informacyjnego Luzen i tym razem udało nam się przejść ścieżką w koronach drzew, będącą jedną z głównych atrakcji PNLB. Fakt, że rzadko ma się okazję mieć szyszki rosnące na czubkach jodeł dosłownie na wyciągnięcie ręki.

Całą środę, 30 lipca, zajął nam przejazd z Grafenau w Bawarii do Hanoweru.

Natomiast już rankiem następnego dnia z hotelu odebrała nas Susanne Brosch zarządzająca hanowerskim projektem LIFE+. Razem pojechaliśmy do centrum informacyjnego bagien hanowerskich w miejscowości Resse. Tu okazało się, że spotkanie jest większe i oprócz przedstawicieli landu Dolna Saksonia i regionu Hanower, w spotkaniu bierze też udział kolejny projekt LIFE+. Mianowicie „Eichenwälder bei Wesel – kwaśne lasy dębowe z torfowiskami i wrzosowiskami” (LIFE10 NAT/DE/000009) z Wesel w Nadrenii Północnej-Westfalii. Całe spotkanie było na bieżąco tłumaczone dzięki pomocy pracującego dla landu Dolna Saksonia (także przy projekcie „Hannoversche Moorgeest”) Jackowi Achtelikowi. Prezentacje o swoich projektach LIFE+ wygłosili: Susanne Brosch („Hannoversche Moorgeest”), Karol Kram („ActiveKPN”) oraz Johanna Siewers („Eichenwälder bei Wesel”). Po wspólnym obiedzie udaliśmy się obejrzeć będące przedmiotem projektu LIFE torfowisko Bissendorfer Moor. A spotkanie tego dnia zakończyło się referatem pana Schulza o metodzie wykupów gruntu zastosowanej w projekcie Hanowerskim – scalanie gruntów mające doprowadzić do wykupienia w sumie ponad 1.400 ha gruntów prywatnych.

Następnego dnia odjechaliśmy jeszcze kawałek dalej od Hanoweru aby obejrzeć efekty prac hydrologicznych w rezerwacie Krähenmoor. Gdzie w celu odtworzenia przesuszonego torfowiska nie ograniczono się do zamknięcia rowów odwadniających, ale wybudowano całą sieć wałów tworząc zespół basenów, w których doskonałe warunki rozwoju znajdują mchy torfowe. W końcu pokazano nam miejsce przemysłowego wydobycie torfu (koncesja wystawiona w latach 80-tych XX wieku do roku 2070), a także miejsca gdzie po zaprzestaniu wydobycia dokonuję się rekultywacji terenu poprzez, podobne jak Krähenmoor, tworzenie kilkuhektarowych basenów będących zaczątkiem odtwarzania torfowiska.

Na tym spotkanie się zakończyło, a my cały następny dzień (sobota, 2 sierpnia) poświęciliśmy na powrót do Polski i KPN-u.

Wszystkie odwiedzone przez nas w trakcie tej wizyty projekty LIFE+ mają w swoich zadaniach wykup gruntu. Przy czym zarówno ich skala jak i system prowadzenia wykupów w Lesie Bawarskim i Hanowerze bardzo się różnią. Spotkanie obfitowało w zaskoczenia dla obu stron – polskiej i niemieckiej. Czasem były to zaskoczenia związane z różnicami pomiędzy nami (takimi jak cena gruntów), a czasem podobieństwami (takimi jak podejście do wykupów prywatnych właścicieli gruntów).